2015: 30 jaar in het vak, 20 jaar zelfstandig

In 1985, na twee jaar als docent in het MBO-onderwijs (management en retail-marketing), rolde ik in mijn droom-beroep: organisatie-adviseur. Ik had er immers voor gestudeerd in Delft (Interdisciplinaire Interfaculeit Bedrijfskunde). Via een klein bureau (dat bleek een afsplitsing van Bakkenist, Spits en Co) in Utrecht kwam ik terecht via een aantal fusies bij wat nu bekend staat als EY. Uiteindelijk heb ik 10 jaar in loondienst gewerkt van EY en haar rechtsvoorgangers zoals dat officieel heet. Ik surfde mee op de grote golf van wat wereldwijd de ‘Big Five’ werd genoemd. Tegen wil en dank. Interne adviseurs werden in die tijd massaal buiten de deur gezet via een MBO (Management-Buy-Out) en de grote accountantskantoors (EY, Deloitte, PWC, KPMG en Anderson) kochten regelmatig die kleine adviesbureaus op: een soort kralen rijgen. De traditionele grote bureau’s zoals TwijnstraGudde (TG), Berenschot en Bakkenist hadden het er moeilijk mee. Zelfstandig blijven of aanhaken? De denkende organisatie-adviseur werd vervangen ondertussen door een management consultant met een toolkit die allerlei productiviteitsnormen moest halen ten faveure van zijn/haar vennoot. De jaarlijkse benoemingen tot vennoot waren het gesprek van de dag. Up or Out deed zijn intrede. Maar ik mocht wel SIOO doen (1991-1993) en binnen EY mezelf bekwamen in de Amerikaanse manier van Change Management (OCM), … het waren hektische tijden, zittend op die grote golf. Iedere twee jaar een fusie. Het duurde voor mij 10 jaar. Het was niet veel anders als nu bij de meeste grote organisaties. Je was adviseur bij mega-deals voor je klanten, maar je mocht eenmaal terug op kantoor nog geen paperclip zelfstandig kopen. Piepelmanagement; informatie kwam alleen nog via de postkamer, de vaste telefoon en je vennoot bij je op je eigen bureau. Een mobieltje werd mij expliciet onthouden, .. straks wil iedereen er eentje. Dat knelde als je bijna veertig bent.

In 1995 trok ik in bij zo’n verzelftstandigd bureau van een ministerie (Overmars Organisatie Adviseurs). Het was opgericht in 1989 en gespecialiseerd in wat we nu ‘Het Nieuwe Werken’ zouden noemen. Werken op verschillende plekken om o.a. files te vermijden, om met collega’s met wie je samenwerkt in projecten in een zelfde ruimte te kunnen zitten en waarom zoveel lege vergaderruimtes en kamertjes in al die kantoorkolossen? Er waren nog nauwelijks mobieltjes en van Wifi hadden we nooit gehoord, maar het was onmiskenbaar #HNW. We noemden het toen ‘organisatiegericht huisvesten’ In 1997 verscheen mijn eerste boek ‘Niets nieuws onder de zon en andere toevalligheden’. In 2001 verscheen ‘Inleiding in het Chaosdenken’ en in december 2004 ‘Intensieve Menshouderij’. Mijn eerste klussen als interim-directeur maakten helder dat het echt anders kon als je niet alleen maar adviseur bleef. Doorzettingsmacht maakt meer mogelijk. Ook toen een crisis, in 2001 met o.a. de Internet-bubbel. Alle handen op de knip was ook toen het adagium. Maar het economische herstel kwam een stuk sneller dan nu en we werkten ondertussen hard toe naar nog een paar bubbles. In 1995 startte ook Manager & Literatuur (nuManagemenboek.nl). Een onverzadigbaar duo, de manager en zijn management-boek. Ik golfde daar weer vrolijk op mee als schrijver. Ondertussen was iedere klnat door al die boeken een doe-het-zelf organisatie-kundige geworden, dat was dan wel weer even wennen. Ondertussen kwamen websites en email erbij voor iedereen. Het einde van de Industriele Revolutie deed zijn intrede, we hadden het al steeds meer over kennisorganisaties. Maar die werden/worden nog wel steeds industrieel aangestuurd, dat dan weer wel. Het denken over organisaties verandert aanzienlijk minder snel dan de technologie.

In 2005 begon een nieuw leven als inleider/spreker/inspirator, …. de Intensieve Menshouderij (inmiddels 25.000 stuks van verkocht) bleek een titel groter dan ikzelf. Het oprichten van Slow Management Magazine in 2007, en uiteindelijk nog vijf boeken en boekjes. Maar de belangrijkste persoonlijke ontwikkeling werd ingezet metDeLimes nieuw organiseren als een niche-bureau. Waarom ingewikkeld doen als het ook Rijnlands kan? In termen van Arnold Cornelis kwamen we terecht in de wereld van communicatieve zelfsturing. Weg van de regelsystemen. Van je werk weer je hobby kunnen maken. Andersom moet je echt niet doen. Naast 150 lezingen per jaar ontstonden ook mooie langdurige relaties met klanten waarbij je echt het verschil kunt maken in veranderkundige trajecten die we gaandeweg organisatie-her-ontwikkeling zijn gaan noemen. De huidige finaciele crisis startte ‘officieel’ met de hypotheek-crisis in oktober 2008. Een periode die voor mij startte met het expliciteren van het andere geluid met o.a. de Rijnland Boekjes (35.000 stuks van verkocht) en de Rijnland-Reeks. We zijn zijn er nog niet: deze crisis is niet bezworen. We hebben de banken nog steeds niet in de grip. Het oude kapitalisme deel II heet Reloaded. Verbinding is het nieuwe toverwoord. Verbinding tussen binnen en buiten. Grenzen bestaan niet meer! Ook niet tussen landen en werelddelen. Je kunt geen vrijhandelsakkoorden hebben voor geld, diensten producten en de mensen zelf buiten de deur houden willen houden. Daar hoef je geen Marx voor te zijn om dit te begrijpen. Wat grappig is, is dat de meeste kennis-medewerkers inmiddels prive over betere ICT-hulpmiddelen beschikken dan dat ze van de baas als gereedschap krijgen. Kenniswerkers blijken niet alleen blanken, ze zitten vooral in Azie en straks in Afrika.

In 2015 start mijn laatste decennium van het werkzame leven: van organisatie-adviseur, via schrijver en spreker/inleider naar ….. tja, … achteraf kunnen we het genie er weer makkelijk innaaien. Maar vooruit kijken is een stuk lastiger. 10 jaar EY, 10 jaar Overmars, 10 jaar DeLimes, 10 jaar ????. Als je het zo bekijkt is het ook met DeLimes als bureau gedaan en is bewegen richting netwerk-organiseren als ZZP-er niet onlogisch. Waarom nog een eigen organisatie willen als grenzen overal vervagen? Misschien heeft dat netwerk nog een naam en daarmee een eigen identiteit. Nog meer boeken schrijven, … soms denk je dat alles toch al wel is gezegd. De leeftijd brengt met zich mee dat je de herhaling begint te herkennen, dat je soms daardoor boos wordt en soms juist buitengewoon mild. Op basis van je ervaring zou ‘Oogsten’ een logische vervolgstap zijn: je gezag omzetten in posities waar je daadwerkelijk het verschil kunt maken. Kijkend naar de eerste vragen in 2015 zou dat maar zo kunnen: lezingen in het buitenland, interimmer in eigen land en gevraagd om actief te worden in de politiek en gevraagd worden voor grotere opdrachten: we moeten nu wat, …. op de oude manier gaat het allemaal te traag en sluiten we onvoldoende aan op de tijdgeest. Een ding weten ik redelijk zeker: we gaan van verticaal (hierar-chie = met onderschikking) naar horizontaal (anar-chie = zonder ondergeschikt te zijn), dat wil zeggen we gaan steeds vaker organiseren zonder organisaties. Het kleinste voorbeeld is organiseren met behulp van een WhatsApp-groepje. De IT-techniek hebben we er inmiddels voor. Informatie komt immers niet meer via de postkamer, de vaste telefoon of via de baas. Als je alle informatie tot beschikking hebt kun je ook zelf regie pakken. Dat is even wennen. Mijn rol daarin? De tijdgeest zal het leren.